50% POVU TL MALNUTRISAUN, GOVERNU TENKI HATUDU ASAUN KONKRETA

Malnutrisaun iha Timor-Leste oras ne’e iha ona situasaun ida perigu, tanba tuir dadus estatístika Governu nian hatudu katak, 50% populasaun Timor-Leste moris iha vida ki’ak hodi prejudika persentazen numeru  malnutrisaun nian.

Liu husi Seminariu ne’ebé hala’o iha Muzeu Rezistensia kona ba programa nutrisaun iha Timor-Leste, Prezidenti Parlamentu Nasional (PN),  Aderito Hugo da Costa, afirma katak, haree husi politika Estadu nian hatudu katak Estadu la iha rezerva atu buka solusaun ba povu nia kiak ho povu nia diak.

“Estatístika hatudu iha tinan 14 independensia maske ho investimentu ne’ebé seriu, ho planu ne’ebé ambisiozu iha planu estratejiku nian estatistika mos hatudu ba ita preokupasaun bo’ot ba malnutrisaun, iha estatistika ne’ebé mosu iha tinan ida ne’e, diferensias, hau hatene membru Governu iha ne’e bele mos la konkorda, iha estatistika versaun 2, ida hatudu malnutrisaun mais de 50%, estatistik ida que Governu mai ho parte ida ho 40% liu, hanesan reprezentante povu hau la importa ida ne’ebé los, ida ne’ebé mais kredibel husi estatistika ne’e, importante maka hau preokupa,”hateten dehan Aderito Hugo iha Muzeu Rezistensia, Kuarta (12/10/2016).

Nia hatutan karik koalia dehan katak 10%-15% ne’e sei razoavel, iha razaun atu bele koalia iha tinan 14 nia laran, desde primeiru Governu to’o sestu Governu investe ho orsamentu ne’ebé bo’ot.

“Ha’u apresia tebes ba movimentu parte hotu liu-liu WFP ho ajensia internasional sira hotu mos ba parte Governu atu ita nia vontade konsistentimente tenki lao ho seriu, Parlamentu hamrik iha movimentu ne’e nia kotuk, forsa teb – tebes i no fim husi movimentu ida ne’e maka sei introdus iha parlamentu nia partisipasaun, sei aprova rezolusaun ida ho seriu iha hau gabineti hamutuk ho komisaun F haree hela oinsa bele produs rezolusaun ida atu tau atensaun para kontinua dudu movimentu ne’ebé lao iha parte Estadu nian no mos partisipasaun ajensia internasional sira,”afrima Aderito Hugo.

Prezidente Parlamentu ne’e dehan katak, lakohi haree ona estatístika maibe hakarak haree dadus konkreta para depois bele buka solusaun.

“Ita lalika ona koalia sobre estatístika para depois ita dun malu, ida ne’ebé maka seidauk halo, ida ne’ebé maka halo, se maka hadomi liu povu ne’e, se maka la hadomi povu ne’e, diak liu ita buka asaun konkreta para depois buka solusaun, PN fo nia apoiu tomak intermos apoiu finansiamentu, fo apoiu tomak ba ministeriu relavante atu dezeña asaun konkreta, Ministeriu Saude, Ministeriu Agrikultura no MSS, hau mos agradese ba komisaun F ne’ebé fo apoiu tomak ho membru sira ba inisiativa ida ne’e,”dehan Aderito Hugo.

Iha fatin hanesan Prezidente Komisaun F Deputadu Virgilio Hornay hateten, fator ne’ebé kontribui ba efisiensi hodi rezulta falta malnutrisaun iha familia maka koñesementu sosiedade nian konaba hahan ne’ebé diak ba familia, ida ne’e persija iha politika de intervensaun oinsa maka bele halo kampaña sensibilizasaun ida hodi transforma sosiadade ida ne’e nia koñesementu oinsa maka bele fornese aihan ne’ebé diak ba familia.

Nia hatutan, maioria iha fisklizasaun komisaun F nota katak akresentamentu labarik sira nia isin lolon iha situasaun ne’ebé ladun diak.

“Ha’u hanoin Ministeriu Saude hanesan ministeriu ne’ebé tutela ba politika sensibilizasaun ba transformasaun, pensamentu sosiedade ita nian oinsa bele halo publikasaun ida nune’e sosiedade bele iha koñesimentu katak aihan nutritivu la’os na’an deit, la’os susu ben deit maibe aihan sira ne’ebé hetan iha to’os laran oinsa ita bele jere ba aihan ne’ebé diak, saudavel nune’e bele kontribui ba ita nian saude,”hatete Virgilio Hornay. Nes

Jornal Nacional