sexta-feira, 8 de janeiro de 2016

PN vs PR…!!!

Jornal Nacional - editorial

Loron hirak nee, publiku, li-liu deputadu sira iha parlamentu nasional, membru governu sira, partido politiku sira, sosiedade sivil, akademista sira debate namanas loos konaba veta politika Presidente Republika, Taur Matan Ruak ba Orsamentu Jeral Estadu 2016 nian.

OJE 2016 ho motante 1.5 billoens Dollar Amerikanu nee Presidente Republika veta tamba iha verba Infra-estruktura ba projetu Zona Ekonomia Espesial Sosial Merkadu (ZEESM) no projetu Tasi mane nebe boot nee konsidera sei lalori retornu efektivu.

Maske OJE nee bankada Partido Demokratiku fo ninia votus ba aprovasaun maibe ikus mai ba Partido Demokratiku mos apoia posizaun Presidente Republika hodi veta OJE nee. lahatene loos Partido Demokratiku ninia hakarak nee saida loos?

Ohin loron nee , orgaun sobernu rua, Parlamentu Nasional no Presidensia da Republika ida idak kdasar ba separasaun poderes, oragun soberani ida labele interefere kompetensia orgaun soberanu seluk nian.

Veta nebe Presidente Republika halo ba OJE 2016 nee kdasar ba konsitituisaun artigu 88 konaba promulgasaun no vetu ba diploma naran ida husi Parlamentu nasional bele promulga hanesan lei eh bele mos Prsediente Republika be e uza direitu vetu nian hodi husu apresiasaun foun ba lia tatoli nee ho fundamentu.

Presidente Republika uza ninia poder konstitusional hodi vete propsota lei Orsamentu jeral Estadu 2016 nee no mos Parlamento Nasional mos uza ninia kompetensia nudar oragun lejisladora mantein proposta lei nee.

Se orgaun sobernu ida idak mantein ninia posizasaun mak sei laiha soulsaun. Maibe haree ba artigu 88 Konstituisaun RDTL iha alenea 2o deskreve, “Maka Parlamentu Nasionál, iha prazu loron sianulu nia laran, konfirma karik votu tuir maioria absoluta Deputadu sira-nian, ne’ebé serbisu hela, Prezidente-Repúblika sei promulga diploma ida-ne’e, iha prazu loron 8 nia laran, hahú husi loron ne’ebé nia simu”.

Nee hatudu katak depois de Sexta feira mai, Parlamentu Nasional halo apresaisaun hodi kontinua vota maioria absoluta kata Orsamentu Jerel Estadu 2016 nee vota por unanimidade mak laiha dalan seluk ba Xefi Estadu atu la promulga.

Laos Parlamentu nasional mak obriga ka governu mak obriga Presidente Republika promulga lei nee maibe kadasar nee mai husi konstituisaun rasik. Konstituisaun mak fo dalan ba Presidente veta no Konstituisaun mak obriga Presidente republika promulga lei nee.

Maske ikus mai PN halo apresiasaun hodi lamuda kontiudu lei OJE nian nee hodi fali ba Presidente promulga mos, nee nudar lisaun aprendida ba orgaun soberanu, li-liu politiku nain sira. Pela primeira vez, Presidente Republika veta propsota lei Orsamentu Jeral Estadu nebe mai husi Parlamento Nasional. *

Sem comentários: